Brandjes blussen met taal

Barbara Rottiers kwam twintig lesuren over de vloer in het Go! Atheneum in Hoboken om de zesdejaars Kantoor de liefde voor lezen en schrijven bij te brengen. Samen maakten ze een reisgids van het Kiel. Liever dan een verslag schreef Barbara een pleidooi om leerlingen van alle stromen te laten kennismaken met literatuur.

Keerpunt in het leven

Tijdens mijn auteursresidentie heb ik vaak aan schrijfster Els Beerten moeten denken. Zij neemt dit jaar afscheid als leerkracht in het hoger middelbaar onderwijs. Haar boeken sluiten ook aan bij die leeftijdsgroep. Over haar werk kan ze bijzonder aanstekelijk vertellen. De leerlingen gaan zo’n gepassioneerde leerkracht nogal missen, denk ik. Maar nooit heb ik gedacht dat ikzelf ook met die leeftijdsgroep aan de slag zou (willen) gaan. De boeken die ik maak en mijn contacten met kinderen sluiten aan bij de derde graad van de lagere school en daar voel ik me prima bij.

En toch heeft die derde graad middelbaar me nu ook enorm gegrepen, en meer bepaald ‘mijn’ klas 6 Kantoor. Ineens begreep ik Els’ vuur voor die jongeren. Ik heb me heel vaak afgevraagd hoe het komt dat mijn auteursresidentie me zo ‘gepakt’ heeft. Misschien wel omdat er een overeenkomst is tussen derde graad lagere school en middelbaar?

Zeg eens A tegen B

En verder zou ik gewoon willen voorstellen om het ASO een jaar van naam te wisselen met het BSO. Ok ok, die A staat voor Algemeen en B voor Beroeps, I know. Maar het gaat puur om de denkoefening. Voor de lol gewoon eens omwisselen, enkel en alleen die letters. Ouders zouden nogal steigeren om hun kind naar de B-stroom te moeten laten gaan, al was het nog om daar Latijn-Wiskunde te gaan volgen. Als die eenvoudige denkoefening al op zoveel weerstand stuit, hoeveel vooroordelen er rusten op jongeren die dagelijks naar hun B-klas gaan? Zo neutraal is dat onderscheid al lang niet meer: de A staat vooral voor de A van de Altijd eerst. A is beter. A staat hoger op de maatschappelijke ladder. En dan komt de B van vuilnisBak.

Het feit dat BSO-leerlingen vanaf het derde middelbaar niets meer aangeboden krijgen van emotieve teksten is een regelrechte schande. (Tenzij ik me hier vergis over de feiten, dan lees ik graag meteen de rechtzetting. Ik hoop het soms stellig, dat dit niet waar is.) Het is op het randje van een misdaad tegen de menselijkheid als dit klopt. Wie zijn wij als mens als we als opgeschoten tiener nooit iets over schoonheid aangeboden hebben gekregen?

Lezen voor het plezier, zonder test

Er zijn veel factoren die er mee voor zorgen dat het taalniveau van leerlingen achteruitgaat, zeker in het technisch en beroepsonderwijs. Ik ben geen kenner met de juiste feiten maar wel mens genoeg om te besluiten: denken beleidsmakers echt dat jongeren na school netjes in de zetel gaan zitten met een boek dat ze op de weg naar huis in de bib gauw nog zijn gaan halen om hun woordenschat te verrijken?

Neem de jongeren in deze opleidingen serieus en bied hen, net als de leerlingen in het ASO of KSO, tenminste een basis van wat taal (en ruimer gezien, kunst in al z’n vormen) meer kan zijn dan iets om ellendig tegenop te kijken. Lees ook coole tieners met een grote mond regelmatig gewoon eens een klein stukje voor. Zonder een test begrijpend lezen nadien. Maar gewoon voor het mooie verhaal, de muziek van de woorden. Misschien is dat ontzettend naïef van me, maar volgens mij komen we daar al een heel eind mee.